آشنایی با انواع پسته و خواص آنها
پسته یکی از انواع مهم خشکبار در ایران و جهان می‌باشد. درخت پسته با نام انگلیسی Pistachio احتمالا از مرکز یا شرق آسیا منشا گرفته و داری گونه‌های مختلفی است. معرفی انواع پسته تحت کشت و کار در ایران مربوط به گونه اهلی با نام علمی Pistacia vera هستند.
درختان پسته دو پایه هستند به این معنا که گل‌های نر و ماده روی درختان متفاوت تولید می‌شوند و روی یک درخت، هر دو گل نر و ماده وجود ندارد.
خوشبختانه این گیاه سود آور با آب و هوای ایران سازگار است و در شهرستان های مه ولات ، رفسنجان، کرمان، دامغان، سیرجان، زرند و … کشت می شود.
در ادامه این مقاله از موراتوس انواع پسته و خواص آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.
انواع پسته در ایران
پسته ایران تعداد و تنوع بسیار زیادی دارد که بیش از ۶۰ نوع پسته در ایران شناخته شده که هر کدام از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارند. از انواع پسته موجود در ایران می‌توان به پسته اکبری، پسته کله قوچی، پسته احمد آقایی، پسته بادامی و فندقی اشاره داشت. پسته ایران از نظر شکل ظاهری به دو دسته پسته فندقی و بادامی تقسیم میشود.
پسته کله قوچی
یکی از معروف‌ترین ارقام پسته در ایران پسته کله قوچی است. این پسته در اواسط شهریور برداشت میشود که نوع تازه آن در اکثر میوه فروشی‌ها یافته میشود.
پسته بادامی
یکی از انواع پسته موجود در بازار پسته بادامی است که دسته بندی ارقام پسته اکبری، احمد آقایی و پسته سفید نوق قرار دارد. این نوع مغز پسته با داشتن ظاهری کشیده و بادامی شکل در حال حاضر در خراسان کشت میشود که بیشتر جنبه صادراتی دارد. رقم اصلی پسته بادامی، پسته بادامی زرند است که ریشه آن در شهرستان زرند کرمان واقع شده است.
پسته اوحدی (فندقی)
از محبوب‌ترین پسته ایرانی می‌توان به پسته فندقیاشاره نمود. این نوع پسته حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد محصول پسته‌ی ایران را به خود اختصاص داده است. پسته اوحدی در دهه ۲۰ توسط فردی به نام آقای اوحدی در روستای فتح آباد رفسنجان کشف و شناسایی شد و سپس به شهرهای دیگر از جمله خراسان راه پیدا کرد. این پسته ظاهری گرد و شبیه فندق دارد و به رنگ ارغوانی است. این نوع پسته به دلیل ریز بودن انتخاب خوبی برای مناسبت‌‌های مختلفی از جمله عید نوروز، شب یلدا، آجیل شب چهارشنبه سوری و غیره است.
پسته احمد آقایی
یکی از با کیفیت‌ترین پسته صادراتی پسته احمد آقایی است که به دلیل محصول دهی بالا و زمان نسبتا کم برای باردهی محبوبیت بالایی یافته است. پسته احمد آقایی ظاهری کشیده دارد که از ۲۲ تا ۳۴ اونس است. رنگ پوست این محصول سفید و مغز آن قرمز است.
این پسته به دلیل طعم و مزه شگفت انگیز خود نه تنها در ایران بلکه در بازارهای جهانی علاقه مندان خاص خود را دارد. پسته احمد آقایی به دلیل خندان بودن همواره طرفداران زیادی دارد این پسته نسبت به پسته کله قوچی و پسته اکبری قیمت پایین‌تری دارد. کرمان و رفسنجان بزرگترین تولیدکنندگان پسته کله قوچی است.
پسته اکبری
یکی از با ارزش‌ترین پسته ایرانی، پسته اکبری است که از نظر اقتصادی بسیار با ارزش است. پسته اکبری از نظر ظاهر بادامی شکل، کشیده و درشت است که رنگ رویی آن استخوانی و کرم تیره است و مغز آن به رنگ بنفش قهوه‌ای است. پسته اکبری در دهه سوم شهریور برداشت میشود در برابر گرمای تابستان ممکن است آسیب زیادی ببیند.
خواص و فواید پسته
پسته حاوی مواد مغذی ای مانند چربی، کربوهیدرات ها، فیبرهای رژیمی، پروتئین و اسید آمینه می باشد. همچنین سرشار از آهن، مواد معدنی، سدیم، کلسیم، مس، پتاسیم و روی است.
این آجیل مغذی، غنی از ویتامین های ضروری همچون ویتامین ث، آ، کولین، تیامین، ب6، فولات، کا و بتایین است. وجود آهن در این نوع آجیل سبب می شود که خون ساز باشد و افرادی که به کم خونی مبتلا هستند می بایست حتما روزانه مقداری از این نوع مغز مصرف کنند. همچنین مصرف منظم آن ذهن، مغز، نیروی جنسی و معده را تقویت می کند. این ماده پر خاصیت برای درمان سرفه، قلب و اعصاب، اسهال خونی و معمولی، کبد نیز توصیه می شود.
نکات مهم در انتخاب مقایسه انواع پسته
در هنگام خرید پسته باید به نکاتی توجه کنید تا پسته مناسب و مورد نیاز خود را تهیه نمایید، این نکات شامل موارد زیر می‌باشند:
ظاهر پسته
پسته باکیفیت، ظاهری تمیز و بدون هرگونه لکه یا کپک است. رنگ پوست پسته باید یکدست و طبیعی باشد و مغز پسته نیز باید سالم و بدون هرگونه شکستگی یا له شدگی باشد. یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در انتخاب پسته مرغوب باز بودن بسته‌ها به صورت یکدست می‌باشد، در اصطلاح باید پسته‌ها خندان باشند.
طعم پسته
پسته باکیفیت، طعمی دلچسب و مطبوع دارد. طعم پسته نبایست تلخ یا زننده باشد، پسته خام باید بدون طعم شوری باشد.
بوی پسته
پسته‌ی باکیفیت، بوی تازه و مطبوعی دارد. بوی کهنگی و ماندگی در پسته نشان‌دهنده کیفیت پایین آن می‌باشد.
تمامی این ویژگی‌ها در قیمت‌گذاری پستهرابطه مستقیم دارند چراکه قیمت پسته به نوع، کیفیت و اندازه آن بستگی دارد. به طور کلی، پسته‌های بزرگتر و باکیفیت‌تر، قیمت بالاتری دارند.
پسته، به عنوان یکی از با ارزش‌ترین آجیل‌ها شناخته میشود و فواید بسیاری برای سلامتی ما دارد. این ماده غذایی سودمند، سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و چربی‌های غیراشباع است که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن، تصویه‌ی خون، بهبود عملکرد قلب، سلامت مغز و پیشگیری از انواع بیماری‌ها کمک کند.
علاوه بر خواص سلامتی بسیاری که پسته دارد، کاربردهای متنوع دیگری نیز در آشپزی دارد. از پسته می‌توان به عنوان طعم‌دهنده و تزئین‌کننده در انواع غذاها، شیرینیجات، سالادها، دسرها و سوپ‌ها استفاده کرد. همچنین، پسته نقش مهمی در تهیه انواع شیرینیجات ایرانی مانند باقلوا، حلوا، قنادی‌ها دارد.
